نگرش های سنتی مدیریت امور شهری از پاسخگویی به نیازهای متنوع شهروندان بازمانده و جایگزینی الگویهای نسبتاً جدیدتر را میطلبد، در این راستا مدیریت زیارت نیز رویکردهای نوین راهبردی را خواهان است. ساماندهی زیارت در مشهد، نیازمند شناختی همهجانبه به لحاظ مسائل مدیریتی است. چکیده کامل
نگرش های سنتی مدیریت امور شهری از پاسخگویی به نیازهای متنوع شهروندان بازمانده و جایگزینی الگویهای نسبتاً جدیدتر را میطلبد، در این راستا مدیریت زیارت نیز رویکردهای نوین راهبردی را خواهان است. ساماندهی زیارت در مشهد، نیازمند شناختی همهجانبه به لحاظ مسائل مدیریتی است. مقالۀ حاضر با هدف شناخت وضعیت مدیریت زیارت به لحاظ راهبردی و ارائۀ راهکارهای مناسب، تلاش دارد تا به روش کیفی و کمّی نخست توصیف، و سپس تحلیلی از وضعیت مدیریت زیارت در حوزۀ اجتماعی- فرهنگی ارائه دهد. در راستای گردآوری اطلاعات مورد نیاز، از روش های مختلفی همچون منابع کتابخانه ای، منابع اینترنتی، پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. در این پژوهش 13 سازمان عمده در شهر مشهد به شیوههای مختلف در دریافت اطلاعات، مورد نظر قرار گرفتند. با 28 نفر از مسئولان، کارشناسان دستگاه ها و یا متخصصان، مصاحبه و از نتایج مصاحبه های انتشاریافته در مطبوعات استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که مدیریت زیارت در مشهد وضعیت مناسبی ندارد و به لحاظ عوامل داخلی (قوت ها و ضعف ها) با ضعف هایی مواجه است و نسبت به عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) واکنش مناسبی نداشته است؛ یعنی از فرصت های موجود استفاده نکرده و در برابر تهدیدهای موجود واکنش چندانی نشان نداده است.
پرونده مقاله
هرچند زیارت بیشتر با عنوان کنشی مذهبی شناخته میشود اما ماهیت فرهنگی اجتماعی قابل توجهی دارد که شناخت آن مستلزم اتخاذ رویکردهای روشی ژرفانگر کیفی است. سنخشناسی سبکهای زیارتی در بین گروههای مختلف اجتماعی همچون جوانان ازجمله پرسشهایی است که با چنین رویکردی قابل طرح و چکیده کامل
هرچند زیارت بیشتر با عنوان کنشی مذهبی شناخته میشود اما ماهیت فرهنگی اجتماعی قابل توجهی دارد که شناخت آن مستلزم اتخاذ رویکردهای روشی ژرفانگر کیفی است. سنخشناسی سبکهای زیارتی در بین گروههای مختلف اجتماعی همچون جوانان ازجمله پرسشهایی است که با چنین رویکردی قابل طرح و پاسخیابی هستند. بر این اساس در مطالعه حاضر برای یافتن انواع سبکهای زیارتی جوانان، ده نمونه هدفمند از بین جوانان بیست تا سی ساله در شهر مشهد انتخاب شدند. مصاحبهها به صورت نیمهساختیافته اجرا و مبتنی بر روش تحلیل مضمون، کدگذاری باز و محوری انجام شد. دستاورد اصلی این پژوهش صورتبندی چهار سبک زیارتی در قالب نمونه آرمانی وبر شامل سبک دروننگرانه، سنتمدارانه، عملگرایانه و تفرجگرایانه است. هریک از این تیپهای زیارتی در سه مرحله ظهور پیدا میکنند: مرحله مقدمات و الزامات، مرحله اجرایی و مرحله نتایج و دستاوردها. چهار مفهوم محوری که خود حاصل انتزاع مضامین مختص هر مرحله هستند، وظیفه نمایاندن ماهیت هر یک از سبکهای زیارتی را برعهده میگیرند. معنویت (در دو سطح ناسوتی و لاهوتی) مفهوم محوری سبک دروننگرانه محسوب میگردد. زیارت سنتمدارانه با مناسک تعریف میشود، حاجت نماینگر روح حاکم بر زیارت عملگرایانه است و فراغت را میتوان وجه اصلی زیارت تفرجگرایانه به حساب آورد.
پرونده مقاله
«سفر زیارتی اربعین» به شکل پیاده، در باور مذهبی ایرانیان جایگاه برجستهای دارد. زائر پیاده اربعین برای این سفر با چالشهای متعددی روبرو است که در صورت حل آنها، تصمیم به این سفر ميگيرد. این نوشتار به چالشهای تصمیمگیری زائر پیاده ایرانی در سفر اربعین و شیوه حل مسئله ت چکیده کامل
«سفر زیارتی اربعین» به شکل پیاده، در باور مذهبی ایرانیان جایگاه برجستهای دارد. زائر پیاده اربعین برای این سفر با چالشهای متعددی روبرو است که در صورت حل آنها، تصمیم به این سفر ميگيرد. این نوشتار به چالشهای تصمیمگیری زائر پیاده ایرانی در سفر اربعین و شیوه حل مسئله توسط او پرداخته است. روش مورد استفاده، برای گردآوری دادهها «مردمنگاری» و برای تحلیل دادهها، گامهای مورد استفاده در روش «رویش نظریه» است. در پژوهش حاضر با 39 زائر پیاده اربعین 1397 ه.ش. در مسیر پیادهروی مصاحبه شده است. چالشهای تصمیمگیری در یک مقوله مرکزی «چالش فقدان مقتضیات و وجود موانع» خلاصه میشود. آن دسته از چالشهایی که زیر عنوان «چالش فقدان مقتضیات» جای میگیرند: «تأمین هزینه سفر»، «توانایی پیادهروی»، «یافتن همسفر مناسب»، «فراهم کردن وقت مناسب برای سفر»، «امکان دستیابی به مقصود»، «امکانات سفر پیاده ازجمله وسایل نقلیه، اسکان، تغذیه، بهداشت» و «آشنایی به راه و مقصد» است. مقولههای عمده زیرمجموعه «چالش وجود موانع» عبارتاند از: «ممانعت کنشگرانی مانند دولت، کارفرما، مراکز آموزشی، همسر و والدین»، «تزاحمهای ناشی از: تعهد شغلی، تعهد نگهداری از فرزندان و فشار اجتماعی تولیدشده از سوی هموطنان و تعهد به آنها» و «احساس ناامنی».
پرونده مقاله
به رغم قدمت سنت زیارت در جامعه ایرانی و شیعی، در دو دهه اخیر با رونق گردشگری، زیارت و سفرهای مذهبی افزایش چشمگیری یافت. همزمان پژوهش های پرشماری نیز درباره ابعاد مختلف سفرهای زیارتی انجام شد. این مطالعات هم از زاویه مدیریتی به مقاصد زیارتی پرداخته اند و هم تجربه زیارت ر چکیده کامل
به رغم قدمت سنت زیارت در جامعه ایرانی و شیعی، در دو دهه اخیر با رونق گردشگری، زیارت و سفرهای مذهبی افزایش چشمگیری یافت. همزمان پژوهش های پرشماری نیز درباره ابعاد مختلف سفرهای زیارتی انجام شد. این مطالعات هم از زاویه مدیریتی به مقاصد زیارتی پرداخته اند و هم تجربه زیارت را بررسی کرده اند. اگرچه در دنیای پژوهش های منتشرشده انگلیسی زبان، چندین پژوهش مروری انجام شده است، اما در فضای پژوهشی ایرانی فارسی زبان، با وجود انباشت یافته ها، چنین مقالاتی به چشم نمی خورد و مرور و جمع بندی پژوهش های انجام شده در زمینه زیارت و گردشگری مذهبی در ایران صورت نگرفته است. از این رو پژوهش حاضر در صدد است ویژگی های صوری و محتوایی مقالات علمی-پژوهشی فارسی زبان را در زمینه زیارت و گردشگری مذهبی بررسی، و شکاف های تحقیقاتی را شناسایی کند. به این منظور مقالات منتشرشده در نشریات فارسی زبان مصوب علمی-پژوهشی وزارت علوم در بازه 1382-1400 به روش مرور نظام مند و با تکنیک تحلیل مضمون بررسی شد. سپس مشخصات مقالات از لحاظ: توزیع زمانی، فراوانی، پراکنش جغرافیایی، مشخصات نویسندگان از لحاظ: جنسیت، فراوانی و حوزه مطالعاتی، و مشخصات روش شناختی مقالات از لحاظ: روش تحقیق، منبع داده ها، ابزار گردآوری داده ها، واحد مشاهده، شیوه نمونه گیری، آزمونهای آماری احصا و توصیف شد. سپس محتوای مقالات بر حسب ارتباط با نظام های جامعوی پارسونزی طبقه بندی شدند و ابعاد بررسی ها، حوزه های پرکار و کم کار و شکاف های پژوهشی در مطالعات زیارت و گردشگری مذهبی در ایران شناسایی و معرفی شد تا ایده ها و مسیرهایی برای تحقیقات جدید و توسعه دانش در این حوزه فراهم آید.
پرونده مقاله