کارایی صنعت گردشگری ایران و تحلیل آن در اقلیم های مختلف
محورهای موضوعی : مطالعات اجتماعی و گردشگری، جامعه شناسی گردشگریمریم اسدپور کردی 1 , حمید امیرنژاد 2 * , سیدهادی ناصری اوجاکی 3 , سمیه شیرزادی لسکوکلایه 4
1 - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
2 - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
3 - دانشکده ریاضی
4 - دانشکده مهندسی زراعی
کلید واژه: #صنعت گردشگری, #تحلیل پوششی داده¬, های فازی, #اقلیم, کارایی, #ایران,
چکیده مقاله :
گردشگری به عنوان یک صنعت خدماتی نقش مهمی در توسعه ی بسیاری از کشورها ایفا می کند و در سال های اخیر به طور قابل-توجهی گسترش یافته است. این صنعت در کشور ایران که دارای سرزمینی چهار فصل و جاذبه های متنوع و منحصر به فرد تاریخی، مذهبی، فرهنگی، طبیعی و غیره است، از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور در این مطالعه به بررسی کارایی صنعت گردشگری ایران با استفاده از اطلاعات گردشگری 31 استان کشور طی سال های 1390 الی 1396 و با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی داده های فازی (FDEA) پرداخته شد. نتایج این تحقیق نشان داد که استان های اردبیل، تهران، کهگیلویه و بویراحمد و گیلان در تمامی سال های مورد بررسی، دارای کارایی واحد بودند و متوسط کارایی استان ها که به عنوان معیاری برای کارایی صنعت گردشگری کشور در نظر گرفته شده، طی دوره هفت ساله ی مطالعه در محدوده کارایی متوسط بوده است. همچنین تحلیل کارایی صنعت گردشگری در اقلیم های مختلف کشور نیز نشان داد که در بین چهار اقلیم معتدل و مرطوب، سرد و کوهستانی، گرم و خشگ و گرم و مرطوب، بالاترین و پایین ترین کارایی به ترتیب مربوط با اقلیم معتدل و مرطوب و اقلیم گرم و خشک می باشد. با توجه به نتایج حاصل پیشنهاد می شود با تسهیل زیرساخت های حمل و نقل و فراهم آوردن اماکن رفاهی در استان های با کارایی پایین، از قابلیت ها و پتانسل های این استان ها در جهت رشد و توسعه صنعت گردشگری کشور استفاده شود.
As a service industry that has significantly expanded in recent years, tourism plays an important role in developing many countries, including Iran, which enjoys various unique historical, religious, cultural, and natural sites and a four-season climate. Therefore, this study set out to examine the efficiency of Iran's tourism industry using tourism data regarding its 31 provinces during the years 2011 to 2017, including the information concerning the budget allocated to the tourism sector, the number of accommodation places, the number of tourist attraction sites in each province, and the number of domestic and foreign tourists. To this end, Fuzzy Data Envelopment Analysis was used to analyze the collected data. The study's results showed that Ardabil, Tehran, Kohkiluyeh Boyer-Ahmad, and Gilan had had the efficiency in terms of tourism throughout the study period, with their average efficiency as a primary criterion for assessing the efficiency of the country's tourism industry reported as average. Moreover, the analysis of the tourism industry's efficiency in different climates suggested that the highest efficiency belonged to the temperate and humid climate, and the lowest one was related to the hot and dry climate. Therefore, it seems that facilitating transportation infrastructure and providing welfare facilities, especially in provinces with low efficiency, could help use the potentials of different provinces to develop the country's tourism industry.
آذر، عادل.، انواری رستمی، علی اصغر و رستمی، محمدرضا. (1386). «اندازه¬گیری کارایی نسبی شرکت¬های حاضر در بورس اوراق بهادار با رویکرد تحلیل پوششی داده¬ها (شاخص¬های تکنولوژی اطلاعات)». بررسی¬های حسابداری و حسابرسی، سال 4، شماره 14، صص 119-138.
احمدی، فصل¬الله، نصیریانی، خدیجه. و اباذری، پروانه. (1387). «تکنیک دلفی: ابزاری در تحقیق». مجله ایرانی¬آموزی در علوم پزشکی، سال 8، شماره 1، صص 175-185.
امیری، مقصود.، یعقوبی، علی.، مشاط¬زادگان، حمیدرضا و صالحی صدفیانی، جمشید. (1388). ارائه مدلی برای تخمین کارایی بر اساس تکنیک تحلیل پوششی داده¬های تصادفی با اوزان فازی. مجله علمی پژوهشی شریف، شماره 49، صص 47-55.
بابایی فارسانی، میثم. و حسنی مقدم، صادق. (1399). «ارائه الگوی اندیشه¬ورزی با محوریت دیدگاه¬های مقام معظم رهبری: رویکرد آمیخته (نمونه پژوهش: دانشگاه جامع امام حسین (ع))». نشریه علمی مدیریت راهبردی دانش سازمانی، سال سوم، شماره 8، صص 65-101.
بیات، علی.، عبدی¬پور، غلام¬رضا. و بیات، الهام. (1388). «اندازه¬گیری عملکرد سیستم¬های ERP با رویکرد فازی»، فصلنامه اقتصاد و تجارت نوین. شماره¬های 15 و 16، صص 195-211.
باسمنجی، بابک. و حیدری، رضا. (1391). «بررسی رابطه توسعه پایدار گردشگری با امنیت اجتماعی و سرمایه¬گذاری». فصلنامه دانش انتظامی آذربایجان شرقی، سال دوم، شماره 7، صص 83-102.
برزده، سید محمد. و تقوی¬فرد، محمد. (1392). «طراحی و توسعه یک سیستم خبره فازی مبتنی بر قانون برای ارزیابی اعتباری مشتریان شرکت¬های تجاری (مورد مطالعه: شرکت توزیع و پخش البرز)». مدیریت بازرگانی، دوره 5، شماره 2، صص 17-46.
پورکاظمی، محمدحسین. و رضایی، جواد. (1385). «بررسي كارايي صنعت گرامدشگري با استفاده از روش هاي ناپارامتري ( ايران و كشورهاي منطقه) »، پژوهشنامه اقتصادی. دوره 6، شماره 3، صص 281-302.
رنجبر، همایون.، رجبی، مصطفی. و خورسندی، محمد داوود. (1389)، «تحلیل کارایی صنعت گردشگری با استفاده از روش پارامتری»، همایش منطقه¬ای صنعت توریسم. ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی شهر، اسفند 1389.
زاد میرزایی سلیماندارابی، مجید. و محمدی لیمایی، سلیمان. (1395). «كاربرد مدل های اساسی تحلیل پوششی داده ها جهت تعیین كارایی نسبی شركت صنایع چوب و كاغذ مازندران». مجله پژوهش¬های عوم و فناوری چوب و جنگل، دوره 23، شماره 2، صص 1-20.
شهرکی، جواد.، صبوحی صابونی، محمود. و یعقوبی، مرتضی. (1396)، «تحلیل اثر تغییرات اقلیم بر تولید گندم با رویکرد تابع تولید تصادفی»، مجله مخاطرات محیط طبیعی، سال ششم، شماره 11، صص 69-84..
شیعه، اسماعیل، دانشپور، سید عبدالهادی. و روستا، مریم. (1396)، «تدوین مدل شاخص¬های مکانی پایداری اجتماعی به کمک روش دلفی و تکنیک شانون»، معماری و شهرسازی آرمان¬شهر، شماره 19، صص 119- 129.
صادقی مقدم، محمدرضا. و غریب، علی حسین. (1392). «ارزیابی کارایی با استفاده از مدل تحلیل پوششی داده¬های فازی و اعمال محدودیت فازی برای کنترل اوزان و یافتن اوزان عمومی». مدیریت صنعتی، دوره 5، شماره 2، صص 71-83.
طحاری مهرجردی، محمدحسین.، مروتی شریف آبادی، علی.، بابایی میبدی، حمید. و زارعی محمد آبادی، محمد. (1390). «کاربرد متدولوژی ترکیبی تحلیل پوششی داده¬ها و ماتریس درجه ترجیح در ارزیابی واحدهای تصمیم¬گیری با رویکرد فازی». مجله تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، سال 9، شماره 1، صص 21-34.
ظرافت انگیز لگرودی، مجید. (1390). «روشی برای رتبه¬بندی گزینه¬ها به کمک مفهوم فازی و تحلیل پوششی داده¬ها». مجله تحقیق در عملیات و کاربردهای آن، سال 8، شماره 4، صص 49-57.
عابسی، سعید.، شمس¬الهی، سارا. و شاه طهماسبی، اسماعیل. (1392). «بررسی کارایی نسبی مدیریت گردشگری استان¬های کشور در برنامه سوم و چهارم توسعه». فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی، سال 2، شماره 7، صص 179-198.
علی¬صوفی، علی. و رضایی، امیرمحمود. (1398). ارزیابی کارایی صنعت گردشگری کشورهای منتخب سازمان کنفرانس اسلامی، دوفصلنامه سیاست¬گذاری پیشرفت اقتصادی دانشگاه الزهرا، سال هفتم، شماره 2، صص 220- 240.
کارنامه حقیقی، حسن. و تقوی، مهسا. (1395). «ارزیابی کارایی صنعت گردشگری با استفاده از تحلیل پوششی داده¬ها : مطالعه موردی ایران». کنفرانس بین المللی رویکردهای نوین علوم انسانی در قرن 21، رشت.
فرجی¬راد، عبدالرضا. و آقاجانی، سمیه. (1388). «تحلیلی نو پیرامون گردشگری و جدیدترین طبقه¬بندی آن». فصلنامه جغرافیایی سرزمین، سال 6، شماره 23، صص 61-74.
قدسی، مریم. و محمدی، حمید. (1388). «بررسي راهکارهاي ارتقا کارايي صنايع رب گوجه فرنگي در استان فارس». تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دوره 1، شماره 3، صص 1-24.
گنجی، محمدحسن. (1382)، «تقسیمات اقلیمی ایران»، بولتن علمی مرکز ملی اقلیم¬شناسی، جلد سوم، شماره 1، ص 41.
نصراللهی، زهرا.، جهانبازی، ندا. و ناصری، طاهره. (1393). «رده¬بندی استان¬های کشور بر حسب جاذبه¬های گردشگری». فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، سال 9، شماره 28، صص 17-37.
محمدی، بهمن. و کامکار روحانی، ابوالقاسم. (1396)، «به¬کارگیری روش¬های خوشه¬بندی میانگین k، میانگین فازی و گوستافسون کسل در تلفیق نتایج وارون¬سازی داده¬های توموگرافی لرزه¬ای تنکساری و مقاومت ویژه الکتریکی برای ارزیابی آبرفت و سنگ بستر». نشریه علوم زمین خوارزمی، جلد 3، شماره 2، صص 183-198.
Asmuni, Hishammuddin. (2008). »Fuzzy Methodologies for Automated University Timetabling Solution Construction and Evaluation«. thesis of Doctor of Philosophy, University of Nottingham.
Assaf, George.; Barros, Carlos. (2011). »Performance analysis of the gulf hotel industry: A Malmquist index with bias correction«. Int. J. Hosp. Manag. 30, 819–826.
Becken, Susanne. (2013). »Developing a framework for assessing resilience of tourism subsystems to climatic factors«. Annals of Tourism Research, 43, 506-528.# Akgoz, E. (2007). »Reputation Management of Tourism Companies as A Competing Medium in Crisis Periods«. Journal of Azerbaijani Studies, 10 (3), 158-180.
Bi, Gongbing., Luo, Yan. & Liang, Liang. (2011). »Efficiency evaluation of tourism industry with data envelopment analysis (DEA): A case study in China«. Journal of China Tourism Research, 7(1), 104-116.
Bramwell, Bill., and Lane, Bernard. (1993). »Sustainable tourism: An evolving global approach«. Journal of Sustainable Tourism, 1(1), 1–5.
Becken, Susanne., and Wilson, Jude. (2013). »The impacts of weather on tourist travel«. Tourism Geographies, 15(4):620-639.
Clark, Terry Nichols. (2004), »The city as an entertainment machine«. Oxford, UK: Elsevier Reisinger.
Cracolici, Maria Francesca., Nijkamp, P. and Rietveld, Piet. (2008). »Assessment oftourism competitiveness by analysing destination efficiency«. Tourism Economics, 14(2), 325-342.
Choi, Hwansuk., and Sarakaya, Ercan. (2006). »Sustainability indicators for managing community tourism«. Tourism Management, 27(6), 1274–1289.# Chaabouni, Sami. (2019). »China's regional tourism efficiency: A two-stage double bootstrap data envelopment analysis«, Journal of Destination Marketing & Management, 11, 183-191 .
Candela, Guido. and Figini, Paolo. (2012), »The Economics of Tourism Destinations«. Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
Chen, Han-shen, Tsai, Bi-kun, Liou, Gwo-bao. and Hsieh, Chi-ming. (2018), »Efficiency Assessment of Inbound Tourist Service Using Data Envelopment Analysis«, Sustainability, MDPI, Open Access Journal, vol. 10(6), pages 1-14.
Dwyer, Larry., and Forsth, Peter. (2008). »Economic measures of tourism yield: What markets to target? «. International Journal of Tourism Research, 10, 155–168.
Djam, X.Y. and Kimbi, Y. H. (2011). »A Decision Support System for Tuberculosis Diagnosis«. The Pacific Journal of Science and Technology, 12 (2): 410-425.
Florida, Richard., (2002), »The rise of the creative class«. New York, NY: Basic Books.
Goh, Carey. (2012). »Exploring impact of climate on tourism demand«. Annals of Tourism Research, 39(4), 1859-1883.
Martín, M. B. Gomez. (2005). »Weather, climate and tourism a geographical perspective«. Annals of Tourism Research, 32(3), 571e591.
Haji, Alireza., Assadi, Morteza. (2009). »Fuzzy expert systems and challenge of new product pricing«. Computers & Industrial engineering, 56 (2): 616-630.
Hatami-Marbini, Adel., Emrouznejad, Ali. and Tavana, Madjid. (2011). »A taxonomy and review of the fuzzy data envelopment analysis literature: Two decades in the making«, European Journal of Operational Research, 214: 457-472.
Jae-Joun, Hyo and Kim, Hany. (2020). »Productivity Evaluation of Tourism and Culture for Sustainable Economic Development: Analyzing South Korea’s Metropolitan Regions«, Sustainability, 12: 2912.
Kurt, Halenur Soysal. (2017), »Measuring Tourism Efficiency of European Countries by Using Data Envelopment Analysis«, European Scientific Journal, 13, 31-49.
Li, Rui., Guo, Qian., Wu, Dianting., Yin, Hongmei., Zhang, Hua. and Zhu, Taoxing. (2014). »Spatial characteristics of development efficiency for urban tourism in eastern China: A case study of six coastal urban agglomerations«. Journal of Geographical Sciences, 24(6), 1175–1197.
Luo, Hao., Yang, Yang., and Law, Rob. (2014). »How to achieve a high efficiency level of the hotel industry?« International Journal of Contemporay Hospitality Management, 26(8), 1140-1161.
Lee, Jung Wan., and Brahmaserene, Tantatape. (2013). »Investigating the influence of tourism on economic growth and carbon emissions: Evidence from panel analysis of the European Union«. Tourism Management, 38, 69–76.
Miller, Graham. (2001). »The development of indicators of sustainable tourism: Results of a Delphi Survey of tourism research«. Tourism Management, 22, 351–362.
Ozkoc, Hatice., Bakan, Hakan. and Baldemi̇r, Ercan. (2013), »Testing the Validity of the Travel and Tourism Competitiveness Index in the World Economic Forum with Classical and Fuzzy Data Envelopment Analyses«, Problemy Turystyki i Rekreacji, 4: 121-128.
Peypoch, N.; Solonandrasana, B. (2008). »Aggregate efficiency and productivity«. Tour. Econ. 14, 45–56.
Puri, Jolly and Prasad Yadav, Shiv. (2014). »A fuzzy DEA model with undesirable fuzzy outputs and its application to the banking sector in India«. Expert Systems with Applications, 41(14): 6419–6432.
Roll, Yaakov., Cook, Waded. and Golany, Boaz. (1991). »Controlling Factor Weights in Data Envelopment Analysis«. IIE Trans, 23(1): 2-9.
Ross, T.J. (2005). »Fuzzy Logic with Engineering Application«, John Wiley & Sons., Ltd, The Atrium, Southern Gate, Chichester, West Sussex, P019 8SQ, United Kingdom.
Rossell_o-Nadal, J. (2014). »How to evaluate the effects of climate change on tourism?«. Tourism Management, 42, 334-340.
Ridderstaat, Jorge., Oduber, Marck., Croes, Robertico., Nijkamp, Peter., and Martens, Pim. (2014). »Impacts of seasonal patterns of climate on recurrent fluctuations in tourism demand: Evidence from Aruba«. Tourism Management, 41: 24-256.
Rafiei Darani, Hadi. and Asghari, Hadi. (2018). »Study of international tourism demand in Middle East by panel data model«. International Journal of Culture, Tourism and Hospitality Research, 12 (1): 80-88.
Saati, Saber. and Memariani Azizollah. (2005). »Reducing Weight Flexibility in Fuzzy DEA«. Applied Mathematics and Computation, 161(2): 611-622.
Tang, Chor Foon., and Tan, Eu Chye. (2015). »Does tourism effectively stimulate Malaysia's economic growth?«. Tourism Management, 46, 158–163.
The Travel and Tourism Competitiveness Report ,2019.
World Economic Forum (2013). »The Travel & Tourism Competitiveness Report«. Geneva, World Economic Forum.
World Economic Forum (2017), »The Travel & Tourism Competitiveness Report 2017 Paving the way for a more sustainable and inclusive future«, Geneva.
World Economic Forum (2019), &
187;The Travel & Tourism Competitiveness Report 2019 Paving the way for a more sustainable and inclusive future«, Geneva.
Xiao- Bail and Reeves, G. R, (1997). &
187;Theory and Methodology: A Multiple Criteria Approach to Data Envelopment Analysis&
171;. European Journal of Operation Research, 507-508.