تبیین عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری یادمانی در ایران
محورهای موضوعی : مطالعات اجتماعی و گردشگری، جامعه شناسی گردشگریفرهاد جوان 1 * , مصطفی محمدی 2
1 - استادیار گروه مدیریت جهانگردی، دانشکدۀ میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 - دانشیار مدیریت جهانگردی، گروه صنایع‌دستی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.
کلید واژه: توسعه گردشگری, گردشگری یادمانی, ایران,
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر با هدف تبیین عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری یادمانی در ایران انجام شده است، در این راستا؛ از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش در گروه پژوهشهای کیفی و کمی قرار دارد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از مدل تئوری زمینهای و آراس فازی استفاده شده است. جامعه آماری در پژوهش حاضر نیز شامل متخصصان و نخبگان در حوزه مطالعاتی (گردشگری) است، که با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند صورت گرفت و تعداد 35 نفر انتخاب شدند. نتایج نشان داد، بسترهای علی از جمله: خدمات و امکانات زیرساختی، تبلیغات مناسب، اطلاعرسانی، تقویت در مشارکت جامعه میزبان، شناسایی قابلیتهای مناطق جنگ زده، تغییر در نگرش نسبت به جنگ و توجه خاص به گردشگری جنگ در اقتصاد، بسترهای زمینهای: افزایش در نیروهای متخصص، مشارکت نهادهای دولتی و غیردولتی، تقویت در امنیت، افزایش در توسعه خدمات، تقویت در سیمای بصری موزهها و دوری از رهیافت صرفا فرهنگی، بسترهای مداخلهگر: همکاری و انسجام بین سازمانها، مدیریت مطلوب، تقویت مدیریت واحد، کاهش دوگانگی در انجام خدمات، کاهش رویکرد متمرکز در بین سازمانها و تهیه طرح جامع، استخراج شد. سپس به بررسی موانع و پیامدهای حاصل از توسعه گردشگری یادمانی، در ایران پرداخته شد، و در نهایت راهکارهای تدوین چشمانداز مطلوب از گردشگری جنگ در ایران، تقویت در مدیریت یکپارچه، تنظیم یک برنامه تفضیلی به منظور شناساندن سایتهای گردشگری دفاع مقدس، ترویج برنامههای آموزشی، هماندیشی بین متخصصان، کارشناسان و مدیران سازمانهای مرتبط شناسایی شدند.
This applied mixed-method study sought to elaborate on the factors affecting the development of memorial tourism in Iran. To this end, the Grounded Theory model and fuzzy ARAS method were used to analyze the collected data. The statistical population of the study comprised specialists and elites in the field of study (tourism), out of whom thirty-five individuals were selected through purposive. According to the findings of the study, the causal factors included infrastructure services and facilities, appropriate advertising, properly informing the public information, promoting participation in the host community, identifying the capabilities of war-torn areas, changing attitudes towards war, and special attention to war tourism in the economy; contextual factors included increasing specialized forces, participation of governmental and non-governmental institutions, improving security, increasing service development, improving the visual appearance of museums and avoiding a purely cultural approach; interventionist factors included promotion of cooperation and cohesion between organizations, optimal management, developing unified management, attempting to avoid dual standards in service delivery, reducing the application of the centralized approach among organizations and preparing a comprehensive plan. Then, the obstacles and consequences of the development of memorial tourism in Iran were examined, and finally, the ways to develop a desirable vision of memorial tourism in Iran, developing integrated management, setting a detailed plan to introduce the holy defense tourism sites, promoting educational programs, and consultation among experts, experts and managers of related organizations were identified.
بهرام¬زاده، محمد. (1400). «تحلیل موانع و ارائه الگوی راهبردی عملیاتی جهت توسعه گردشگری و موزه¬های دفاع مقدس در استان خوزستان». فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس. 7(1)، 109ـ136.
رجبی، آزیتا؛ یازرلو، محبوبه. (1393). «بررسی وضعیت گردشگری جنگ در ایران و ارایه استراتژی برای توسعه آن». فصلنامه فضای گردشگری، 3(11)، 17-48.
رنجبریان، بهرام و زاهدی، محمد. (1390). شناخت گردشگری. اصفهان: انتشارات چهارباغ.
سقایی، مهدی. (1396). «ارزیابی راهبردی گردشگری جنگ در ایران». فصلنامه مطالعات دفاع مقدس. 3(4)، 151-185.
صادقی، علی. (1400). «نقش گردشگری جنگ و یادمان¬های دفاع مقدس در تقویت قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه علمی مطالعات دفاع مقدس. 7(27)، 183-202.
ضرغام بروجنی، حمید. خسروانی دهکردی، افروز. (1391). «اثرات توسعه¬ی گردشگری بر شاخص¬های صلح جهانی». فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری. 7(19)، 25-47.
فلکه، حمید. شرفی، سیامک. امیری، علی. (1401). «شناسایی چالش¬های پیش روی گردشگری دفاع مقدس (بازدید از مناطق عملیاتی)». فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری. 6(84)، 1831-1856.
فیض، داود، رستگار، عباسعلی و نبوی چاشمی، سیدرضی. (1395). «طراحی و تبیین مدل توسعه گردشگری جنگ با تاکید بر آثار فرهنگی و هنری اسرای جنگی ایران در اردوگاه¬های عراق». مجله برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری. 5(19)، 110-129.
وثوقی منوچهری، سوران و فراهانی، حسین. (1393). تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش فعالیت¬های گردشگری جهت تحقق توسعه پایدار روستایی، (مطالعه موردی: بخش خاوومیرآباد شهرستان مریوان). پایان¬نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان.
منوچهری، سوران و فراهانی، حسین. (1394). «شناسایی موانع و مشکلات توسعه گردشگری در مناطق روستایی هدف گردشگری غرب شهرستان مریوان». مجله پژوهش و برنامه¬ریزی روستایی. 4(9)، 161-172.
مهتدی، محمدمهدی و متولی¬زاده، سیده نجمه. (1402). «ارزیابی عوامل مؤثر بر رضایت گردشگران جنگ در ایران با هدف تصمیم¬گیری پایدار در خصوص پارامترهای مؤثر بر کیفیت سفر با استفاده از روش گسترش عملکرد». مدیریت نوآوری و راهبردهای عملیاتی. 4(1)، 16-27.
میرزایی قلعه، فرزاد، منشی¬زاده، رحمت¬اله و اطاعت، جواد. (1398). «استراتژی¬های توسعه اقتصادی گردشگری جنگ (مورد مطالعه: منطقه قصر شیرین، استان کرمانشاه». پژوهش¬های دانش زمین. 10(38)، 72-84.
نادری¬راد، حمیدرضا. (1399). «رضایت¬سنجی گردشگری جنگ: مطالعه موردی گردشگری روایت جنگ و انقلاب استان قم». جغرافیا و روابط انسانی. دوره 3. شماره 1.
Abby, L. Geifrey, W. (2006). Planning tourism employment: a developing county perpective. Tourism Mangement, 27, 159-170.
Afrodita, Borma(2012) “Models of Tourist Development in the Context of Regional Development”, Annals of Faculty of Economics, 8(8): 054-089.
Alhammad, F. A. (2020). “Trends in Tourism Entrepreneurship Research: A Systematic Review”. Jordan Journal of Business Administration, 6(1): 207-330.
Amanovich, P.F. (2022). The importance of tourism. (P. 117-118). International Conference on Studies in Humanity, Education and Sciences, Helsinki, Finland, January 2022.
Booth, P., Chaperon, S. A., Kennell, J. S., & Morrison, A. M. (2020). “Entrepreneurship in island contexts: A systematic review of the tourism and hospitality literature”. International Journal of Hospitality Management, 85: 102438.
Bigley, J. D., Lee, C. K., Chon, J., & Yoon, Y. (2010). Motivations for War-Related Tourism: A Case of DMZ Visitors in Korea. Tourism Geographies, 12(3), 371-394.
Brankov, J.J. & Penjiševic´, I. & Nina, B. & Curcic, N.B. & Živanovic, B. (2019) Tourism as a Factor of Regional Development: Community Perceptions and Potential Bank Support in the Kopaonik National Park (Serbia), Journal of Sustainability, Vol.3, No.11, pp.1-22.
Chen, C. H., & Tsai, T. H. (2019). Tourist motivations in relation to a battlefield: a case study of Kinmen. Journal tourism geographies, 21(1), 78-101. DOI: 10.1080/14616688.2017.1385094.
Dimoska, T. (2008). Sustainable Tourism Development as A Tool For Eliminating Poverty. Economics and Organization , 5, 173 – 178.
Edgell, D., Maria, A., Ginger, S., Janson, S. (2008). Tourism Policy and Planning, yesterday, today and tomorrow. Butterworth- Heinemann, great Britain
Getz, D. (2016). Festivals, Special Events, and Tourism. Van Nostrand Reinhold.
Jiménez-García, M., Ruiz-Chico, J., Peña-Sánchez, A. R., & López-Sánchez, J. A. (2020). A Bibliometric Analysis of Sports Tourism and Sustainability (2002–2019). Sustainability, 12(7): 2840.
Khazaee Fadafan, F. & Danehkar, A. & Pourebrahim, sh. (2018). Developing a noncompensatory approach to identify suitable zones for intensive tourism in an environmentally sensitive landscape Ecological Indicators, journal homepage, Vol.18, No. 87, pp.152-166.
Kozhokulov, S. & Chen, X. & Yang, D. & Issanova, G. & Samarkhanov, K. & Aliyeva, S. (2019) Assessment of Tourism Impact on the Socio-Economic Spheres of the Issyk-Kul Region (Kyrgyzstan), Journal of Sustainability, Vol.17, No.11, pp.1-14
Mirisaee,m. (2014). Post War Reconstruction for Tourism Development Case Study Khorram-Shar, iran.
Murphy, P. (2020). Tourism: A Community Approach (RLE Tourism). Routledge.
Podoshen, Jeffrey S.; Venkatesh, Vivek; Wallin, Jason; Andrzejewski, Susan A. (2015). Dystopian dark tourism: An exploratory examination, Tourism Management, 51, 316–328.
Proceedings of International Conference on Architecture And Civil Engineering (ICAACE’14), Dubai, December 25-26, 2014, pp57-63.
Sariisik, Mehmet, Turkay, Oguz. & Akova, Orhan.(2011). How to Manage Yacht Tourism in Turkey: A SWOT Analysis and Related Strategies”, Procedia Social and Behavioral Sciences, 97: 8587–8590
Sharpley, R., & Stone, P. (2009). The darker side of travel: the theory and practice of dark tourism. Channel View Publications. https://books.google.com
Sharpley, Richard. (2009). Tourism Developmentand the Environment: Beyond Sustainability,?Retrieved feb 15, 2016 from www.elsevier.com
Smith, V. (1998). War and Tourism an American Ethnography, Annals of Tourism, 25(1), 202-227.
Smith, V. L. (1998). War and tourism: an American ethnography. Annals of tourism research, 25(1), 202-227. https://doi.org/10.1016/S0160-7383(97)00086-8.
Stone, P. R. (2012). Dark tourism and significant other death: towards a model of mortality mediation. Annals of tourism research, 39(3), 1565-1587
Upton, A., Schänzel, H., & Lück, M. (2018). Reflections of battlefield tourist experiences associated with Vietnam war sites: an analysis of travel blogs. Journal of heritage tourism, 13(3), 197-210. https://doi.org/10.1080/1743873X.2017.1282491
Widyaningsih, H., Yulianti, E., Hernawan, H., & Yusmawati, Y. (2020), “February. The Impact of Sport Tourism as a Tourism Sector Analysis in Kepulauan Seribu, Indonesia”. In 4th International Conference on Sport Science, Health, and Physical Education (ICSSHPE 2019) Atlantis Press. 50-52
Wight, cariag.(2005). philosophical & methological praxes in dark, journal of vacation marketing, 12(2), 129-119.
Wilde, B. S. (2006). Tourism and sustainability in Brazil (The tourism value chain in Porto de Galinhas,Northeast Brazil). SOMO – Centre for research on Multinational Corporations.
Winter, C. (2009). Tourism, social memory and the Great War. Annals of Tourism Research, 36, 607–626.
Yermachenko, V., Melnychenko, S., Mykola Sidak, M., Dupliak, T., Losytka, T. (2024). Sustainable tourism in the post-war reconstruction of territorial communities in Ukraine. Access to science, business, innovation in the digital economy, ACCESS Press, 5(1), 34-57, https://doi.org/10.46656/access.2024.5.1(3)