بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری پزشکی در شهر مشهد
محورهای موضوعی : مطالعات اجتماعی و گردشگری، جامعه شناسی گردشگریفاطمه رحمانی 1 * , پژمان عوض پور 2
1 - هیات علمی جهاد دانشگاهی
2 - دانشگاه فردوسی مشهد
کلید واژه: تقاضا, گردشگری پزشکی, مشهد, مدل لاجیت چندگانه,
چکیده مقاله :
گردشگری پزشکی به عنوان یکی از زیرمجموعه های گردشگری، فعالیتی اقتصادی محسوب می گردد و موجب تبادل خدمات شده و معرف پیوند حداقل دو بخش پزشکی و گردشگری است. این صنعت یکی از بزرگ ترین و سودآورترین شاخه های گردشگری در دنیا محسوب می شود. در این مطالعه با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری پزشکی شهر مشهد، به بررسی تأثیر شاخص های اثرگذار پرداخته شده است. مدل مورد استفاده در این تحقیق مدل لاجیت چندگانه می باشد که با استفاده از نرم افزار استاتا 16 تخمین زده می شود. متغیر وابسته آن تقاضای گردشگری پزشکی شهر مشهد است که به سه طبقه پایین، بالا و متوسط تقسیم شده است. اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه جمع آوری می گردد. جامعه آماری این تحقیق گردشگران داخلی پزشکی شهر مشهد در سال 1400 بوده است که 150 نفر از آنها به عنوان نمونه انتخاب شده اند. مطابق نتایج این مطالعه افزایش کیفیت خدمات پزشکی، افزایش کیفیت خدمات شهری، کاهش هزینه های پزشکی و بالاتر بودن درآمد گردشگران پزشکی باعث افزایش تقاضای گردشگری پزشکی شهر مشهد می گردد. کیفیت زیرشاخص های خدمات پزشکی و عوامل شهری نیز بطور جداگانه توسط گردشگران ارزیابی گردیده اند.
As one of the largest and most profitable sub-sectors of tourism worldwide, Medical Tourism is considered an economic activity involving service exchanges, representing the link between at least medicine and tourism sectors. Therefore, this study sought to investigate the factors affecting the demands for medical tourism in Mashhad using the Multinomial Logit Model, which was estimated by Stata 16 software. The statistical population of the study comprised of domestic medical tourists who visited Mashhad in 2021, out of whom 150 people were selected as the participants. The dependent variable of the study was the demand for medical tourism in Mashhad, that was divided into low, high, and medium classes, and the required data was collected by administering a questionnaire. Accordingly, it was found that an increase in the quality of medical and urban services, low medical costs, and an increase in the tourists’ income would increase the demand for medical tourism in Mashhad. Moreover, the quality of medical services’ sub-indices and urban factors were also evaluated separately by the tourists who participated in this study.
احمد¬پور داریانی، محمود؛ محمدکاظمی، رضا؛ خادمی، مهدی و رضائی، رضا. (2020). «شناسایی و تحلیل عوامل پیش برنده ارتقاء جذابیت مقصد جهت توسعه کسب و کارهای گردشگری پزشکی». فصلنامه علمی پژوهشی توسعه کارآفرینی، 12(4): 500-481.
پارساپور، سارا؛ و کهنسال، محمدرضا. (1393). «بررسی عوامل مؤثر بر میزان پس انداز کشاورزان با استفاده از الگوی لاجیت چندگانه (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)». تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد6، شماره3: 142-121.
فلاح تفتی، حامد و زحمتکش سردوراهی، مهدیه. (2019). «شناسایی و تحلیل ساختاری عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری درمانی (مورد مطالعه: شهر تهران)». مديريت اطلاعات سلامت، 16(3): 122-128.
نیک¬رفتار، طیبه؛ حسینی، الهه و مقدم، عاطفه. (2017). «شناسایی عوامل مؤثر در جذب گردشگران پزشکی در ایران». مدیریت سلامت، 20(67): 64-74.
سرایی، محمدحسین و افشاری¬پور، میثم. (2018). «ارزیابی ساختار گردشگری پزشکی بر اساس مدل الماس پورتر در کلان شهر مشهد». نشریه گردشگری شهری، 5(3): 117-130.
سعیدبخش، سعید؛ کاظمی، علی؛ نعمت¬بخش، محمدعلی و رنجبریان، بهرام. (2020). «طراحی مدل بازاریابی الکترونیکی گردشگری پزشکی جمهوری اسلامی ایران؛ با رویکرد سیستم‌های پیشنهاددهنده». تحقیقات بازاریابی نوین،10(2): 105-128.
فرزین، محمدرضا؛ افسر، امیر؛ دبیر، علیرضا و زندی، ابتهال. (2019). «مدل سازی ترکیبی پیش بینی تقاضای گردشگری پزشکی داخلی شهر تهران». فصلنامه مدیریت سلامت،21(74): 51-64.
فردوسی، رویا؛ قهرمان زاده، محمد؛ پیش بهار، اسماعیل و راحلی، حسین. (1392). «شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود وصول مطالبات بانک کشاورزی شهرستان مراغه». فصلنامه پژوهش¬ها و سیاست¬های اقتصادی، سال بیست و یکم، شماره 67: 68-49.
قربانخانی سمیه، رحیمی نیک اعظم، دهدشتی شاهرخ زهره. «ارائه مدل جذب گردشگر پزشکی در بیمارستان های علوم پزشکی شهر تهران». فصلنامه مديريت پرستاري. ۱۴۰۰؛ ۱۰ (۱) :۴۹-۳۵.
کمالی، مهدی و آسایش، حمید. (1398). «تعیین عوامل مؤثر بر تقاضای گردشگری سلامت خارجی در مناطق مختلف ایران». فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه¬ای)،10(12): 659-678.
گودرزی، مجید؛ تقوایی، مسعود و زنگی¬آبادی، علی. (1393). «توسعه گردشگری پزشکی داخلی در شهر شیراز». مديريت اطلاعات سلامت،11 (4): 485-496.
مبارکی، امید؛ ولیقلی¬زاده، علی و نصیری، عذرا. (2021). «ارزیابی مؤلفه‌های مؤثر بر توسعه گردشگری پزشکی در شهر تبریز». نشریه گردشگری شهری، 7(4): 145-159.
معبودی، محمدتقی و حکیمی، هادی. (2016). «عوامل تعیین‌کننده‌ی گردشگری پزشکی؛ نمونه موردی ایران». برنامه¬ریزی و توسعه گردشگری، 4(15): 80-106.
هادی زاده مقدم، اکرم؛ زاهدیان نژاد، محمد حسین؛ قنبرزاده میاندهی، رضا؛ فخارمنش، سینا. (1392). «الگوی عوامل مؤثر بر انگیزه گردشگران پزشکی برای ورود به ایران». چشم¬انداز مدیریت بازرگانی، 15: 79-59.
Abubakar, AM, Ilkan & M. (2016). Impact of online WOM on destination trust and intention to travel: A medical tourism perspective. Journal of Destination Marketing & Management, 5(3):192-201. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/ pii/S2212571X15000736
Alsharif, M. J., Labonté, R., & Lu, Z. (2010). Patients beyond borders: A study of medical tourists in four countries. Global Social Policy, 10(3), 315-335. DOI:10.1177/1468018110380003
Ben-Akiva M, Lerman S. (1985). Discussion choice analysis: theory and applications travel demand. MIT Press, Cambridge, MA.
Connell, J. (2013). Contemporary medical tourism: Conceptualisation, culture and commodification. Tourism management, 34,1-13. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2012.05. 009
Connell, J. (2016). Reducing the scale? From global images to border crossings in medical tourism. Global Networks, 16(4), 531-550
Crooks, V.A., Turner, L., Snyder, J., Johnston, R., & Kingsbury, P.(2011). Promoting medical tourism to India: Messages, images, and the marketing of international patient travel, Social Science & Medicine. journal homepage: www.elsevier.com /locate/ socscimed, 726-732. DOI:10.1016/j.socscimed.2010.12.022
Dabaghi, H., Tabataba’i-Nasab, S. M., & Ardakani, S. S. (2021). Customer experience management in medical tourism (case study: Iranian hospital’s medical tourists). Journal of Islamic Marketing.
Doğan, O. (2021). Medical tourism: understanding the phenomenon. In Growth of the Medical Tourism Industry and Its Impact on Society: Emerging Research and Opportunities (pp. 19-42): IGI Global.
Dryglas, D., & Salamaga, M. (2018). Segmentation by push motives in health tourism destinations: A case study of Polish spa resorts. Journal of Destination Marketing & Management, 9, 234-246.
Fornell, C., & Wernerfelt, B. (1987). Defensive Marketing Strategy by Customer Complaint Management. Journal of Marketing Research, 24(November), 337–346. DOI:10.1177/ 002224378702400401
Froelich, K., & Christian, N. (2012). Medical Tourism : A study about motivational factors and the prerequisites for creating a competitive offer – with a Swedish perspective. https://www.semanticscholar.org/paper/Medical-Tourism-%3A-A-study-about-motivational-and-a-Froelich-Christian/ 354e2c646f71885fc245b663358e49cd 4d1e5374#citing-papers
Ghasemi, P., Mehdiabadi, A., Spulbar, C., & Birau, R. (2021). Ranking of Sustainable Medical Tourism Destinations in Iran: An Integrated Approach Using Fuzzy SWARA-PROMETHEE. Sustainability, 13(2), 683.
Goodrich, J. N. (1994). Health tourism: A new positioning strategy for tourist destinations. Journal of International Consumer Marketing, 6(3-4), 227-238.
Greene, W.H., Hensher, D.A. (2003). A latent class model for discrete choice 10-analysis: contrasts with mixed logit. Transportation Research Part B, 37 : 681-698.
Hadian, M., Jabbari, A., Mousavi, S. H., & Sheikhbardsiri, H. (2021). Medical tourism development: A systematic review of economic aspects. International Journal of Healthcare Management, 14(2), 576-582.
Heij C, Boer P. De. Hans Franses Ph, Kloek T. Herman K , Dijk V. 2004. Econometric Methods with Applications in Business and Economics. Oxford University, Press Inc, New York.
Horowitz, M., & Rosensweig, J. (2008). Medical tourism vs. traditional international medical travel: a tale of two models. International Medical Travel Journal, 3(3), 3-30.
Hosseini, S. M., Maher, A., Safarian, O., Ayoubian, A., Sheibani-Tehrani, D., Amini-Anabad, H., & Hashemidehaghi, Z. (2015). Development strategy of health tourism in Iran. International Journal of Travel Medicine and Global Health, 3(4), 153-158.
Isengildina, O. and Hudson, M.D. 2001. Factors affecting hedging decisions using evidence from the cotton industry. Conference on applied commodity price analysis, forecasting, and market risk management, April 23-24.
Isikli, E., SerdarAsan, S., & Karadayi-Usta, S. (2019, September). Predicting the medical tourism demand of Turkey. In Global Joint Conference on Industrial Engineering and Its Application Areas (pp. 119-132). Springer, Cham.
Jones, T. O., & Sasser, W. E., Jr. (1995). Why Satisfied Customers Defect. Harvard Business Review, 73(November/December), 88–99. https://ilearn.fife.ac.uk/ pluginfile.php/105408/mod_resource/content/1/Why_Satisfied_Customer_Defect%5B1%5D.pdf
Labonté, R. (2014). Health in All (Foreign) Policy: challenges in achieving coherence. Health Promotion International, 29(suppl_1), i48-i58. doi:10.1093/heapro/dau031
Long J. S. (1997). Regression Models for Categorical and Limited Dependent Variables. SAGE Publications, Inc. London EC2A 4PU, United Kingdom.
Lubowiecki-Vikuk, A., & Dryglas, D. (2019). Medical tourism services and medical tourism destinations in Central and Eastern Europe-the opinion of Britons and Germans. Economic research-Ekonomska istraživanja, 32(1), 1256-1274.
Nilashi, M., Samad, S., Manaf, A. A., Ahmadi, H., Rashid, T. A., Munshi, A., . . . Ahmed, O. H. (2019). Factors influencing medical tourism adoption in Malaysia: A DEMATEL-Fuzzy TOPSIS approach. Computers & Industrial Engineering, 137, 106005.
Oliver, R. L. (1999). Whence Consumer Loyalty? Journal of Marketing, 63, 33–44. https://doi.org/10.1177/00222429990634s 105
Oppermann, M. (2000). Tourism Destination Loyalty. Journal of Travel Research, 39(1), 78–84. https://doi.org/10.1177/ 004728750003900110
Park, E., Choi, B.-K., & Lee, T. J. (2019). The role and dimensions of authenticity in heritage tourism. Tourism Management, 74, 99-109.
Park, J.-K., Ahn, J., Han, S.-L., Back, K.-J., & An, M. (2020). Exploring internal benefits of medical tourism facilitators’ satisfaction: customer orientation, job satisfaction, and work performance. Journal of Healthcare Management, 65(2), 90-105.
Reichheld, F. F. (1996). The Loyalty Effect. Boston, MA: Harvard Business School Press. https://www.amazon.com/Loyalty-Effect-Hidden-Profits-Lasting/dp/1578516870
Ridderstaat, J., Singh, D., & DeMicco, F. (2019). The impact of major tourist markets on health tourism spending in the United States. Journal of Destination Marketing & Management, 11, 270-280.
Robinson, D., Newman, S. P., & Stead, S. M. (2019). Community perceptions link environmental decline to reduced support for tourism development in small island states: A case study in the Turks and Caicos Islands. Marine Policy, 108, 103671.
Roy, D. G., Mukherjee, S., & Bhattacharya, S. (2018). Empirical research on CBBE scale for medical tourism. International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing.
Rydback, M., & Hyder, A. S. (2018). Customization in medical tourism in the Philippines. International Journal of Pharmaceutical and Healthcare Marketing.
Shoemaker, S., & Lewis, R. C. (1999). Customer Loyalty: The Future of Hospitality Marketing. International Journal of Hospitality Management , 18, 345–370. https://doi.org/10.1016/ S0278-4319(99)00042-0
Suess, C., Baloglu, S., & Busser, J. A. (2018). Perceived impacts of medical tourism development on community wellbeing. Tourism Management, 69, 232-245.
Suess, C., Kang, S., Dogru, T., & Mody, M. (2020). Understanding the influence of “feeling at home” on healthcare travelers’ well-being: a comparison of Airbnb and hotel homescapes. Journal of Travel & Tourism Marketing, 37(4), 479-494.
Weng, G., & Li, L. (2015). Study of tourism flow forecasting based on a seasonally adjusted particle swarm optimization-support vector regression model. Journal Of Information &Computational Science, 12(7), 2747-2757.
Wu, C.-W. (2016). Destination loyalty modeling of the global tourism. Journal of Business Research, 69(6), 2213-2219.
Yu, J., Seo, J., & Hyun, S. S. (2021). Attributes of medical tourism destination brands: case study of the Korean medical tourism market. Journal of Travel & Tourism Marketing, 38(1), 107-121.
Zarchi, M. K. R., Jabbari, A., Hatam, N., Bastani, P., Shafaghat, T., & Fazelzadeh, O. (2018). Strategic analysis of Shiraz medical tourism industry: a mixed method study. Galen Medical Journal, 7, 1021.