تأثیر گردشگری اجتماع- محور بر توسعه جوامع روستایی از دیدگاه جامعه محلی مورد مطالعه: روستاهای هدف گردشگری شهرستان پاوه
محورهای موضوعی :
بهروز بادکو
1
(عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی)
کلید واژه: گردشگری# گردشگری اجتماع-محور# توسعه جامعه محلی# روستا# شهرستان پاوه# ,
چکیده مقاله :
گردشگری اجتماع-محور به دنبال ایجاد منافع اقتصادی - اجتماعی، حفاظت از منابع طبیعی، حفظ هویت و فرهنگ محلی و بهبود کیفیت زندگی جامعه به منظور رفع نیازهای نسل‌های حال و آینده است. توسعه این نوع از گردشگری چنانچه با تقویت ظرفیت‌ها و قابلیت‌های زیرساختی جوامع محلی و توانمندی جامعه روستایی در استفاده از آنها صورت گیرد، دارای بیشترین منافع خواهد بود. این مقاله با رویکرد تحلیلی به بررسی تأثیر گردشگری اجتماع -محور بر توسعه جوامع روستایی از دیدگاه جامعه محلی می‌پردازد. بدین منظور با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از پرسشنامه و مطالعه میدانی در روستاهای هدف گردشگری (هجیج، شمشیر، نسمه و خانقاه) شهرستان پاوه، تعداد 365 پرسشنامه توزیع گردید و به وسیله نرم افزار اس‌پی‌اس‌اس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که گردشگری اجتماع-محور ارتقاء شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی را در پی داشته و این شاخص‌ها موجب توسعه روستایی شده است. تحلیل رگرسیون در بین متغیرهای مورد پژوهش نشان داد که در بین این شاخص‌ها، شاخص‌های بعد اقتصادی بالاترین نقش را در توسعه جامعه محلی ایفا کرده‌اند و در رتبه بعدی شاخص‌های اجتماعی قرار دارند و شاخص‌های فرهنگی و زیست محیطی در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. همچنین نتایج آزمون کندال تائوبی نیز رابطه توسعه جامعه محلی را با گردشگری اجتماع-محور مورد تأیید قرار داد.
Community-oriented tourism seeks to create economic benefits, preserve natural resources, protect the local culture, and improve the local community's quality of life, so that needs of the present and future generations are met. This type of tourism development would bear maximum benefits if the local communities' infrastructural potentials are strengthened, and the rural community's ability to use them is improved. Therefore, this descriptive-analytical study set out to examine the impact of community-oriented tourism on the development of rural communities from the perspective of the local community. To this end, 365 questionnaires were administered to the target tourism villages (namely Hajij, Shamshir, Nasmeh, and Khaneghah) located in Paveh city, using the SPSS software to analyze the collected data. The results showed that community-based tourism promoted economic, social, cultural, and environmental indicators, leading to rural development. Moreover, the regression analysis on the intended variables suggested economic indicators played the highest role in local community development, followed by social, cultural, and environmental indicators, respectively. Kendall's tau-b test results also proved a significant correlation between local community development and community-based tourism.
"احمدیان، محمدعلی؛ علیزاده، کتایون و رشید بوکانی. (1395). «نقش گردشگری در توسعه روستایی شهرستان مریوان». فصلنامه جغرافیا، دوره جدید، سال چهاردهم، شماره 51، صص 325- 350
آمار، تیمور. (1385). «بررسی و تحلیل گسترش خانه¬های دوم در نواحی روستایی، مطالعه موردی: بخش خورگام رودبار». فصلنامه چشم¬انداز جغرافیایی، سال اول، شماره 1، صص 65- 87
فلاح تفتی، حامد؛ زحمتکش سردوراهی، مهدیه و گورنگی، بهاره. (1399). «عوامل کلیدی موفقیت جمع¬سپاری در توسعه توانمندی‌های گردشگری (مورد مطالعه: شهر یزد)». دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال هشتم، شماره 15، صص 145- 170.
قدیری معصوم، مجتبی، حسین باغیانی و محمد نیک سیرت. (1394). « اثرات اکوتوریسم بر توسعه پایدار روستاهای نواحی بیابانی، (مطالعه موردی: مجموعه روستایی ده بالا شیرکوه استان یزد)». مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 26، صص 131- 148
جوان، جعفر و سقایی، مهدی. (1382). «گردشگری روستایی و توسعه». مجموعه مقالات سمینار بررسی سیاست¬ها و برنامه¬های توسعه جهانگردی در ایران، اردیبهشت ماه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
حیدری ساربان، وکیل. (1392). «بررسی عوامل مؤثر بر توانمندسازی کشاورزان در مناطق روستایی شهرستان اهر». فصلنامه فضای جغرافیایی، شماره 41، صص 157- 179.
حیدری ساربان، وکیل و ملکی، ابوذر. (1393). «ارزیابی نقش گردشگری روستایی در توانمندسازی اجتماعی روستایی، مورد مطالعه: روستای ده زیارت، شهرستان بوانات استان فارس». فصلنامه توسعه روستایی، شماره ششم، شماره 2، صص 279-298.
رضوانی، محمد رضا. (1390). «تحلیل روند ایجاد و گسترش خانه¬های دوم در نواحی روستایی، مطالعه موردی: نواحی روستایی شمال استان تهران». پژوهش¬های جغرافیایی، شماره 45، صص 59- 73
رومیانی، احمد. (1392). «ارزیابی نقش جریان سرمایه شهری – روستایی در توسعه پایدار گردشگری، مطالعه موردی: دهستان حصار والیعصر بویین زهرا». پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه زنجان، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا.
سخدری، کمال؛ سید امیری، نادر؛ رجائیان، علیرضا و سخدری، جواد. (1397). «شناسایی عوامل مؤثر بر بهره¬برداری از فرصت¬های کارآفرینانه گردشگری سلامت در ایران، مورد مطالعه: استان تهران». دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال هفتم، شماره سیزدهم، بهار و تابستان، صص 81-100.
کاظمیان، صادق؛ ملک‌زاده، غلامرضا؛ فراحی، محمد مهدی و خوراکیان، علیرضا. (1399). «کشف مؤلفه‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی مدیران اقامتگاه‌های بوم گردی ایران». دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال هشتم، شماره شانزدهم، صص 145- 168.
سقایی، مهدی؛ جوانبخت، زهره و عیدی، محدثه. (1395). «ارزیابی شکل¬گیری گردشگری اجتماع-محور در نواحی روستایی استان گلستان». فصلنامه علمی – پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره جدید، سال چهاردهم، شماره 49، صص 95- 113
سقایی، مهدی و جوانبخت قهفرخی، زهره. (1391). «امکان¬سنجی گردشگری روستایی در خراسان شمالی، مطالعه موردی: منطقه اسفیدان». دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری. دوره اول، سال اول، شماره اول، صص 51- 62.
شفیعی ثابت، ناصر؛ قربانی، جواد و بهمنی، رحیمه. (1397). «ظرفیت¬های گردشگری تاریخی و تأثیر آن در توسعه پایدار روستایی، مطالعه موردی: ناحیه سلطانیه استان زنجان». پژوهش¬های دانش زمین، سال دهم، شماره 37، بهار، صص 94-108.
صفرآبادی، اعظم و طبیعی، منصور. (1396). «توسعه گردشگری اجتماع-محور با تأکید بر جنبه¬های قومی محلی، مطالعه موردی: شهر کرمانشاه». فصلنامه علمی – پژوهشی جغرافیا، دوره جدید، سال پانزدهم، شماره 52، صص 169- 182
ضرغام بروجنی، حمید و بارزانی، هلیا. (1392). «آسیب¬شناسی برند گردشگری». تحقیقات بازاریابی نوین، سال سوم، شماره اول، صص 63-80.
ضرغام بروجنی، حمید و بذرافشان، شیما. (1395). «میزان موفقیت توسعه گردشگری جامعه محور روستایی از دید جامعه محلی، مطالعه موردی: روستای آسیابسر، شهرستان بهشهر». مجله پژوهش و برنامه¬ریزی روستایی، دوره 5، شماره 4. صص 119-136.
عاقل، راضیه، موسائی، میثم و منصور وثوقی. (1398).« بررسی نقش عوامل اجتماعی موثر بر توسعه گردشگری (مطالعه موردی: شهر همدان). فصلنامه علمی اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره 21، صص 259- 282
عسگری خشوئی، رضا و رضایی دولت آبادی، حسین. (1394). تحلیل تأثیر مسئولیت اجتماعی شرکت بر نیات رفتاری مصرف کنندگان (دیدگاه مصرف کنندگان شرکت گیتی پسند اصفهان)». مدیریت بازرگانی، دوره 5، شماره 20، صص 59-87.
عنابستانی، علی اکبر ؛ سعیدی، عباس و حسن درویشی. (1396). «بررسی آثار اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی توسعه گردشگری در سکونتگاه‌های روستایی از دیدگاه گردشگران و روستاییان (مطالعه موردی: دشت ارژن-فارس)». فصلنامه برنامه ریزی فضایی، دوره 2، شماره 2، صص 1- 20
غفاری، محمد و کنجکاو منفرد، امیررضا. (1397). «اثر مسئولیت اجتماعی بر توسعه ارزش ویژه برند مقصدهای گردشگری، مورد مطالعه: شهر اصفهان». دوفصلنامه مطالعات اجتماعی گردشگری، سال ششم، شماره یازدهم، صص 139-162.
قنبری، یوسف. (1387). «گردشگری روستایی، رویکردی جدید در مدیریت روستایی کشور». مجله پیک نور، سال هفتم، شماره سوم (ویژه علوم اجتماعی)، صص 142- 151
محمدی، محمد. (1385). «توانمندسازی نیروی انسانی». فصلنامه مطالعات مدیریت، دوره 9، شماره 2، صص 211- 232
محمدی، کریم، محمدزاده نصیرآبادی، مهناز و طاهره شرقی. (1398). «شناسایی و بررسی عوامل موثر بر توسعه پایدار گردشگری روستایی، (مطالعه موردی: روستاهای زرآباد الموت شرقی قزوین)». فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی، جلد6، شماره 4، صص 427-443
موسوی، میرنجف و علی باقری کشکولی. (1392). «گردشگری فرهنگی (ماهیت و مفاهیم)». تهران، انشارات آراد کتاب
Amundsen, S., and Martinsen, L. (2015). ""Linking empowering leadership to job satisfaction"", Work Effort, and Creativity: The Role of Self-Leadership and Psychological Empowerment, Journal of Leadership and Organizational Studies, 22(3): 304-323.
Bakhtishodovich, B. S., Khamidov, O., Mamayunusovich, P. O., Ramos-Ramos, S. E. R. G. I.O., Bobirshoyvich, M. S., & Mukhamadaminovich, B. N. (2015). The role of social media, user generated platforms and crowd sourcing in the development of tourism destinations. Journal of Hospitality Management and Tourism, 6(4), 30-38
Boruk, Albert. (2008). Tourism and poverty relief. Annals of Tourism Research, 35(1), 107–126
Brass, Jane L. (ed.) (1996), ""Community Tourism Assessment Handbook. Corvallis, Oregon: Western Rural Development Center"", Oregon State University. Web Site: http://extension.usu.edu/wrdc/ctah
Budneau, A. (2009). ""Environment supply chain management in tourism: The case of large Tour operators"", Journal of Cleaner Production, 17(16):1385-1392.
Burr, Steven W. (1995), ""The Rural Action Class's Perceptions of Tourism and its Potential for Economic Development: Case Studies from Four Rural Pennsylvania Counties"", Journal of General Technical Report, Report No. INT- 323: 82-89
Carbone, G. (2004)."" Tour operator responsibility and best practice example, tour operator initiative program officer"", UNEP, Paris: 1-63.
Chiang, L., (2008), ""Tourism development and economic growth: A closer look at panels"", Journal of Tourism Management, 29:178-191.
Haland, Tadayuki, and Sandra Naipaul. (2008) ""Agritourism as a Catalyst forImproving the Quality of the Life in Rural Regions: A Study from a DevelopedCountry."" Journal of quality assurance in hospitality & tourism9, no. 1 :1-33.
Harris، R. & Vogel, D. (2002). ""E-commerce for community based tourism in developing countries"", city university of HongKong, Department of information
Jurowski, Claudia (1996), ""Tourism Means More than Money to the Host Community"", Parks and Recreation, Vol. 31, No. 9: 110-118;
Richard,G. and Hall,D (2000). Touris mand Sustainable Community Development , Routledge Publication
Suansri, P. (2003). ""Community based tourism handbook"". Responsible Ecological Social Tour-REST
Telfer, D. and Sharpley, R. (2008). Journal of ""Tourism and development in the developing world"", Rout ledge, Oxon, UK: 1-280.
Torres, A., Bijmolt, ,T., Tribó, J., & Verhoef, P., (2012), ""Generating global brand equity through corporate social responsibility to key stakeholders,"" International Journal of Research in Marketing, 29, 13–24.
Weaver, Glenn (1986), ""Tourism Development: A Potential for Economic Growth"", in New Dimensions in Rural Policy: Building Upon our Heritage, Subcommittee on Agriculture and Transportation of the Joint Economic Committee, U.S. Congress: 440- 444
Woods, Mike D. (1992), ""The Tourism/Rural Economic Development Link"", Blueprints for Economic Development, Cooperative Extension Service, Oklahoma State University, Vol. 2, No. 2: 2.
"