طراحي مدلي براي توسعه گردشگري معلولين در شهر يزد
محورهای موضوعی :میر محمد اسعدی 1 * , مهدي باصولي 2 , ياسمين برومندزاد 3
1 - دانشگاه علم و هنر
2 - سازمان جهاد دانشگاهس استان يزد
3 - دانشكده علوم انساني
کلید واژه: توسعه گردشگری, گردشگری معلولین, نگاشت شناختی, مدلسازی ساختاری تفسیری,
چکیده مقاله :
سفر همواره حس زندگي دوباره، اميد و رها شدن از مشغله‌هاي روزانه را با خود به همراه دارد. بنابراين اغلب متخصصان، سفر را به همه افراد به ويژه سالمندان، معلولان و جانبازان توصيه مي‌كنند؛ ليكن موضوع اصلي اين است كه براي معلولان و افرادي كه به لحاظ جسمي مشكلاتي دارند، در شبكه گردشگري ايران جايگاهي تعريف نشده است. بسیاری از فضاهای شهری و عمومی فاقد امکانات مناسب بوده و استفاده از آن‌ها برای معلولان دشوار است و افراد معلول با شرایط فعلی فرصت‌های کمتر و یا بسیار محدودی برای لذت بردن از فعالیت‌های گردشگری دارند؛ بنابراين در حال حاضر این نوع از گردشگری نیازمند توجه بیشتری است. با توجه به ثبت جهاني شهر يزد توسط يونسكو اين امر، اهميت بيشتري يافته است. از اين روي هدف از این پژوهش طراحی و مدلسازی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری معلولین در شهر يزد مي‌باشد. در ابتدا با مرور پیشینه پژوهش‌هاي انجام شده، 15 عامل به عنوان عوامل مؤثر در توسعه گردشگری معلولین شناسایی شد که پس از مصاحبه با خبرگان به 13 عامل رسید. سپس با استفاده از تکنیک‌های نگاشت شناختی و مدلسازی ساختاری تفسیری مدلي از عوامل مؤثر طراحي شد. در این پژوهش مشخص شد كه نقش دولت در ترویج گردشگری معلولین، سیستم حمل و نقل مناسب و طراحی شده ویژه معلولین و امنیت مهم‌ترین عوامل در توسعه گردشگري معلولين مي‌باشند.
Traveling always brings with itself a sense of rejuvenation, hope, and abandonment from daily activities. Most experts recommend traveling to the elderly, the disabled, and the veterans. The main issue for disabled people is their being ignored in the Iranian tourism network. Many urban and public spaces lack the proper facilities and are hard to use. People with disabilities have less or limited opportunities to enjoy tourism activities. Disabled tourism needs particular attention since Yazd was named a World Heritage by UNESCO. This research designed a model of the factors that influenced developing disabled tourism in Yazd. Reviewing the literature, we identified 15 essential factors, which were revised and modified into 13 after interviews with some experts. Using cognitive mapping technique and interpretive structural modeling, we designed a model for essential factors. The results showed that the most critical factors in developing disabled tourism included the role of the government in promoting such tourism, a customized transportation system for the disabled, and security.
آذر، عادل؛ بیات، کریم. (1387). «طراحی مدل فرآیند محوری کسب و کار با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM)». نشریه مدیریت فناوری اطلاعات. دوره 1. شماره 1. صفحه 18-3.
آذر، عادل؛ خسروانی، فرزانه؛ جلالی، رضا. (1392). تحقیق در عملیات نرم، رویکردهای ساختاردهی مسأله. تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
آهنگران، جعفر؛ موسوی بازرگان، سید جلال؛ نظری اورکانی، سولماز. (1393). «تدوین الگوی گردشگری قابل دسترس». فصلنامه گردشگري علم و فرهنگ. دوره 2. شماره 2. صص 20-11.
اسعدي، ميرمحمد؛ برومندزاد، ياسمين؛ مالكي‌نژاد، آسيه. (1396). «بررسي تحليلي توسعه گردشگري سالمندي با رويكرد نگاشت شناختي (مورد مطالعه: استان يزد)». مجله برنامه‌ريزي و توسعه گردشگري. دوره 6، شماره 22، صفحه 96-77.
بابانژاد، باقر. (1393). «نقش استراتژيك حمل و نقل عمومي در جذب گردشگر سالمند و معلول». اولين كنفرانس ملي جغرافيا، گردشگري، منابع طبيعي و توسعه پايدار. تهران.
پرنده خوزاني، بهنوش؛ ترابي فارساني، ندا؛ زاهدي، محمد. (1394). «توسعه گردششگري در دسترس؛ ضرورتي براي جامعه نمونه موردي: هتل‌هاي 3 و 4 و 5 ستاره در شهر اصفهان». دومين همايش ملي گردشگري، سرمايه ملي و چشم‌انداز آينده. اصفهان
تقوایی، مسعود؛ مرادی، گلشن؛ صفرآبادی، اعظم. (1389). «بررسی و ارزیابی وضعیت پارک‌های شهر اصفهان بر اساس معیارها و ضوابط موجود برای دسترسی معلولان و جانبازان». مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی. دوره 21. شماره 38. صص 64-47.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان یزد. (1396). «گزیده شاخص‌ها و نماگرهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان یزد». انتشارات چرخاب.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازي، الهه. (1385). روش‌هاي تحقيق در علوم رفتاري. چاپ دوازدهم. تهران: آگه.
شاطريان، محسن؛ اشنويي، امير؛ گنجي‌پور، محمود. (1395). «بررسي مناسب‌سازي فضاهاي شهري جهت دسترسي معلولين و جانبازان (نمونه موردي: ادارات دولتي شهر كاشان)». مجله آمايش جغرافيايي فضا. سال 6. شماره 22. صص 76-59.
صادقي فسايي، سهيلا؛ فاطمي‌نيا، محمدعلي. (1394). «معلوليت نيمه¬پنهان جامعه: رويكرد اجتماعي به وضعيت معلولين در سطح جهان و ايران». نشريه رفاه اجتماعي. دوره 15. شماره 58. صص 192-157.
صادقی مقدم، محمدرضا. (1391). «مدل هماهنگی شبکه تأمین خودروسازی با به‌کارگیری نگاشت علی (مطالعه موردی: شبکه تأمین خودروسازی)». نشريه مدیریت صنعتی. دوره 4. شماره 2. صص 112-87.
صفدر زاده، زكيه. (1391). «ميزان انطباق معابر شهري با نياز جامعه معلولين و جانبازان (مطالعه موردي: شهر شيروان)». فصلنامه جغرافيايي چشم انداز زاگرس. دوره 5. شماره 15. صص 64-35.
قاسمي برقي، رضا؛ حسن‌زاده، غلامرضا؛ جوادي، مريم. (1390). «بررسي نظرات معلولين و خانواده آن‌ها در خصوص معلوليت در شهرهاي قزوين و كرج». مجله دانشكده پيراپزشكي دانشگاه علوم پزشكي تهران (پياورد سلامت). دوره 5. شماره 2. صص 77-71.
مقامي، امير؛ اميرشاكرمي، مريم سادات. (1397). «حق تفريح و فراغت معلولين در پرتو اسناد بين‌المللي». مجله مطالعات حقوقي دانشگاه شيراز. دوره 10. شماره 1. صص 344-305.
Agovino, M., Casaccia. M., Garofalo, A. & Marchesano. K. (2017). Tourism and disability in Italy: limits and opportunities. Journal of tourism management perspectives, 23(2017): 58-67.
Alam, M. S. & Paramati, S. R. (2016). The impact of tourism on income inequality in developing economies: does Kuznets curve hypothesis exist? Annals of tourism research, 61(c): 111-126.
Bizjak, B., Knezevic, M., & Cvetreznik, S. (2011). Attitude change towards guests with disabilities, reflections from tourism students. Annals of tourism research, 38(3): 842-857.
Bowtell, J. (2015). Assessing the value and market attractiveness of the accessible touris industry in Europe: a focus on major travel and leisure companies. Journal of tour, 1(3): 203-222.
Bueno, S. & Salmeron J. L. (2008). Fuzzy modeling enterprise resource planning tool selection. Computer standards and interfaces, 30(3): 137-147.
Chang, Y. Ch., & Chen, Ch. F. (2012). Meeting the needs of disabled air passengers: factors that facilitate help from airlines and airports. Journal of tourism management, 33(3): 529-536.
Darcy, S. (2010). Inherent complexity: disability, accessible tourism and accommodation information preferences. Journal of tourism management, 31(6): 816-826.
Freeman, I. & Selmi, N. (2010). French versus Canadian tourism: response to the disabled. Journal of travel research, 49(4): 471-485.
Huang, Y. & Coelho, V. R. (2017). Sustainability performance assessment focusing on coral reef protection by the tourism industry in the coral Triangle region. Journal of tourism management.59: 510-527.
Kim, W. G., Stonesifer, H. W. & Han, J. (2012). Accommodating the needs of disabled hotel guests: implications for guests and management. Journal of hospitality management, 31(4): 1311-1317.
Kim, S. & Lehto, X. Y. (2013). Travel by families with children possessing disabilities: motives and activities. Journal of tourism management, 37: 13-24.
Lee, N., Jae, K. & Koo, Ch. (2011). An agent-based cognitive mapping system for sales opportunity analysis. Journal of expert systems with applications, 38(6): 7016-7028.
Lyu, S. O. (2017). Which accessible travel products are people with disabilities willing to pay more? A Choice experiment. Journal of tourism management, 59: 404-412.
Ozturk, Y., Yayli, A. & Yesiltas, M. (2008). Is the Turkish tourism industry ready for a disabled customer`s market? The views of hotel and travel agency managers. Journal of tourism management, 29(2): 382-389.
Polat, N., & Hermans, E. (2016). A model proposed for sustainable accessible tourism (SAT). Journal of Tekhne, 14(2): 125-133.
Prabakaran, N., Panchanatham, N. (2014). Niche tourism products of India, Abasyn Journal of social sciences, 6(1): 51-62.
Sanmargaraja, Sh. & Wee, S. T. (2015). Accessible transportation system for the disabled tourists in the National park of Johor State, Malaysia. Journal of social and science and humanity, 5(1): 15-21.
Var, T., Yesiltas, M., Yayli, A., & Ozturk, Y. (2011). A study on the travel patterns of physically disabled people. Asia Pacific journal of tourism research, 16(6): 599-618.
Vila, T. D., Darcy, S. & Gonzalez, E. A. (2015). Competing for the disability tourism market-a comparative exploration of the factors of accessible tourism competitiveness in Spain and Australia. Journal of tourism management, 47: 261-272.
Wang T. & Huang, Ch. (2011). Sustainable cultural Heritage Tourism Indicators. International conference on social science and humanity IPEDR, vol. 5, IACSIT press, Singapore.
World Tourism Organization. (2016). Tourism for all-promoting universal accessibility, Good practices in Accessible Tourism Supply Chain, UNWTO, Madrid, Spain.
Zajadacz, A. & Szmal, P. (2017). Accessible tourism for deaf people in Poland: the SITur and SITex programs as proposals for accessible urban information. International conference on universal access in human-computer interaction, 348-359.